آموزش و پرورش دانمارک

مقدمه

 

دانمارک کشوری در اروپای شمالی میباشد. دانمارک یکی از با ثبات ترین اقتصادهای جهان را دارد و همچنین از حیث رفاه اجتماعی در سالیان گذشته در بین 5 کشور اول جهان قرار گرفته است. طبق آخرین نظر سنجی های سال 2016 کشور دانمارک دارای خوشحال ترین مردم جهان میباشد. همین مسئله باعث بالارفتن کیفیت زندگی در دانمارک است. عوامل بسیاری در قرار گرفتن دانمارک در رتبه های نخستین جهان از نظر رفاه اجتماعی موثر میباشد ولی بسیاری از کارشناسان یکی از عوامل مهم و دخیل در این موضوع را سیستم آموزشی دانمارک را عنوان میکنند. در این نوشتار در مورد تحصیل در دانمارک و سیسستم آموزشی دانمارک  و تحصیل در مدارس دانمارک و هم  چنین تحصیل در دانشگاه های دانمارک توضیحاتی ارائه میگردد.

 

 

تحصیل در دانمارک

تحصیل در دانمارک و البته تحصیل در مدارس دانمارک رایگان و برای کودکان ۷ تا ۱۶ ساله (دوره ابتدایی و سیکل اول متوسطه) اجباری است. حدود ۹۰ درصد دانش آموزان ۷-۱۶ ساله در مدارس دولتی و ۱۰ درصد بقیه در مدارس خصوصی که تحت حمایت مالی دولت هستند، تحصیل می‌کنند. تا کلاس هفتم محتوای آموزش برای همه دانش آموزان یکسان است. اما در پایه‌های هشتم تا دهم در دروس ریاضی، انگلیسی، آلمانی فیزیک و شیمی ممکن است، دانش آموزان به کلاسهای با سطوح پایه و پیشرفته هدایت شوند .

تحصیل در پایه دهم اختیاری است. دانش آموزان می‌توانند پس از گذراندن پایه نهم مدرسه را ترک کنند. پایه دهم با دو هدف  آماده سازی دانش آموزان برای زندگی خارج از مدرسه و دادن دانش لازم برای تحصیل در دوره‌های بالاتر در نظر گرفته شده‌است.
در تمام مدارس دانمارک، دانش آموزان بصورت طبیعی و بر اساس سن به کلاس بالاتر ارتقاء می‌یابند. در هفت سال اول تحصیل هیچگونه امتحانی وجود ندارد و هیچگونه نمره‌ای به دانش‌آموزان داده نمی‌شود.
در پایه‌های هشتم تا دهم نمره در مقیاس ۱۰، ممکن است به دانش آموزان داده شود. در پایان کلاس نهم و در پایان کلاس دهم امتحان وجود دارد که در دروس مختلف بعمل می‌آید. دانش آموزان در شرکت یا عدم شرکت در این امتحانات آزادند و به هر حال نمره قبولی وجود ندارد.

 

 

 

 

 

 

ارائه تسهیلات

طبق گزارش یک شبکه جهانی تحقیقات دانشگاهی  دانمارک در رتبه بندی جهانی در مکان پنجم بهترین کشور دنیا برای ارائه تسهیلات آموزش عالی قرار گرفته است. دانمارک همچنین در صدر شاخص آموزش سازمان ملل قرار دارد و مدارک دانشگاهی آن در سراسر دنیا معتبر هستند. موسسات عالی تحصیلی دانمارک برنامه های متعدد آموزشی در سطح عالی ارائه می دهند. بیوتکنولوژی، تجارت، طراحی، مهندسی محیط زیست، فناوری مواد غذائی، فناوری اطلاعات علمی، انرژی های تجدید پذیر و.....

 

 

 

 

 

رمز احساس خوشبختی میان مردم

آن ها دانش آموزان را به این درک می رسانند که همه شبیه هم نیستند و هر کسی استعداد منحصر به فرد و ویژه خود را دارد و باید جایگاه مناسب با ویژگی های فردی خود را در جامعه پیدا کند/ در سال ۲۰۱۶ کشور دانمارک به عنوان کشوری انتخاب شد که مردم آن بیشترین احساس خوشبختی را دارند/ سیستم آموزشی دانمارک بر پایه این نیست که دانش آموزان خود را برای امتحان آماده کنند بلکه شوق به دانستن، دانایی و پیشرفت فردی و شخصیتی دانش آموز را اساس کار خود قرار می دهند/ نمره در مدارس دانمارک بی معناست و دانش آموزان که به دستاوردهای بالا می رسند دارای حق ویژه ای نسبت به دیگر دانش آموزان نخواهند بود. در عوض به آن ها می آموزند که چگونه شخصیت خود را گسترش دهند/ اصول آموزشی در دانمارک در مرحله اول به تشویق برای توسعه خود و خود پروری استوار است/

بر اساس قانون مدارس این کشور، مدرسه فقط مسئولیت آموزش مهارت های اولیه را ندارد بلکه باید به دانش آموزان برای داشتن و کسب یک شخصیت قوی و چند بعدی و گسترده کمک کنند/ نظام آموزشی دانمارک پیرامون تشویق دانش آموزان برای انتخاب شغل هایی شکل می گیرد که صرف نظر از میزان سود دهی اقتصادی باعث خوشحالی و احساس سعادت مندی در آنان شود/ ۵۰ درصد جوانان دانمارکی کاملا یقین دارند که در انتخاب آینده شغلی خود آزاد هستند و کنترل و تسلط کاملی بر آینده خود دارند. آن ها دانش آموزان را به این درک می رسانند که همه شبیه هم نیستند و هر کسی استعداد منحصر به فرد و ویژه خود را دارد و باید جایگاه مناسب با ویژگی های فردی خود را در جامعه پیدا کند.

 

 

 

 

 

«بهترین بودن» هدف نیست، همیشه نمی توان بهترین بود

سیستم آموزشی دانمارک بر پایه این نیست که دانش آموزان خود را برای امتحان آماده کنند بلکه شوق به دانستن، دانایی و پیشرفت فردی و شخصیتی دانش آموز را اساس کار خود قرار می دهند. آن ها دانش آموزان را به این درک می رسانند که همه شبیه هم نیستند و هر کسی استعداد منحصر به فرد و ویژه خود را دارد و باید جایگاه مناسب با ویژگی های فردی خود را در جامعه پیدا کند. این تفکر در مدارس دانمارک وجود دارد که همه و بدون استثنا خوب و مستعدند و به جایگاه و موقعیت مناسبی خواهند رسید؛ به همین دلیل نمره در مدارس دانمارک بی معناست و دانش آموزان که به دستاوردهای بالا می رسند دارای حق ویژه ای نسبت به دیگر دانش آموزان نخواهند بود. در عوض به آن ها می آموزند که چگونه شخصیت خود را گسترش دهند.

 

 

 

خودشناسی مهمتر از خواندن و نوشتن

اصول آموزشی در دانمارک در مرحله اول به تشویق برای توسعه خود و خود پروری استوار است. بر اساس قانون مدارس این کشور، مدرسه فقط مسئولیت آموزش مهارت های اولیه را ندارد بلکه باید به دانش آموزان برای داشتن و کسب یک شخصیت قوی و چند بعدی و گسترده کمک کنند. این هدف حتی پیش از ورود به مدرسه و در پیش دبستانی ها و مهدکودک های دانمارک هم پیگیری می شود. مربی مهد کودک قبل از ورود کودک به مدرسه باید دایره واژگانی او را توسیع بخشیده و روح بخشش و مسامحه و حضور فعال در جامعه را در آنان تقویت کند.

 

حفظ کردن ممنوع

در مدارس دانمارک دانش آموزان خود باید در جست و جوی اطلاعات باشند تا تجارب خاص خود را به دست بیاورند و منابع را با استقلال و با تکیه بر شخصیت خود تحلیل کنند. جمع آوری اطلاعات و تحلیل آن بر عهده خود دانش آموز است. در مدارس دانمارک دانش آموزان نقش گوش دهندگان را ایفا نمی کنند و در فرآیند تدریس مشارکت دارند. این نظام آموزشی بر پایه پرسش و پاسخ و شک افکنی است. معلم در فرآیند تدریس درباره ی موضوع مشخصی شک آفرینی می کند تا دانش آموزان هر یک رأی و نظر خود را ابراز کنند. «احترام گذاشتن به خود» از جمله اصول مهم آموزشی در کشور دانمارک است‌. خلاقیت، طرز تفکر انتقادی، ابتکار عمل داشتن در جامعه نیز به آنها آموخته می شود. در این فرآیند حفظ کردن مطالب درسی اهمیت ناچیزی دارد.

 

 

 

 

 

 

 

نتیجه مهم نیست

در دانمارک نتیجه و نمره دانش آموزان مهم نیست، بلکه آنچه بیش از همه چیز اهمیت دارد این است که دانش آموزان مدارس و دانشجویان دانشگاه ها از آموختن لذت ببرند و به پایان تحصیلات به عنوان پایان رنج های خود نگاه نکنند. در این میان دانش آموزانی هستند که نمی دانند که برای آینده چه می خواهند و به نوعی دچار تردید هستند. در نظام آموزشی دانمارک این دانش آموزان در زیر مجموعه طرح ( Efterskole ) قرار می گیرند. براساس این طرح دانش آموزان ۱۴ تا ۱۵ ساله، یک سال به مدارس مخصوصی فرستاده می شوند تا تصمیم درست بگیرند. در این مدارس، تمرکز بر جنبه هایی است که در مدارس معمولی کمتر به آنها پرداخته می شود؛ امری که مجال را برای گسترش و کشف استعدادهای دانش آموزان فوق الذکر در زمینه های مختلف ورزشی هنری و صنعتی فراهم می آورد. این مدارس خاص دانش آموزان را به کمک به یکدیگر تشویق می کنند، به خصوص کمک به آن دسته از افرادی که در هماهنگ شدن با زندگی اجتماعی با مشکل روبه رو هستند.

 

فرصت های مساوی برای همه 

نظام آموزشی دانمارک پیرامون تشویق دانش آموزان برای انتخاب شغل هایی شکل می گیرد که صرف نظر از میزان سود دهی اقتصادی باعث خوشحالی و احساس سعادت مندی در آنان شود. سیستم های هدایت شغلی در کشور دانمارک انتخاب شغلی که حس خوشبختی را در دانش آموزان شکل دهند، ایجاد می کنند و سرویس های اجتماعی برای کمک به دانش آموزان مراحل بالاتر و در دبیرستان های دانمارک راه اندازی شده اند.

بنا بر آمارهای رسمی، ۵۰ درصد جوانان دانمارکی کاملا یقین دارند که در انتخاب آینده شغلی خود آزاد هستند و کنترل و تسلط کاملی بر آینده خود دارند. بر اساس تفکر غالب در این کشور، همه افراد صرف نظر از گذشته خود می توانند در هر شرایطی موفق باشند. در این کشور خدمات آموزشی رایگان است و همه دانش آموزان در هر سطح اقتصادی که باشند ،ماهانه حقوقی را به منظور مخارج تحصیلی و معیشتی دریافت می کنند.

 

 

دوره آموزش اجباری 9 ساله است و از ابتدای 7 سال تا پایان 15 سال ادامه دارد. این آموزش برای همه افراد جامعه در سنین یاد شده رایگان است. مسئولیت این بخش از آموزش با وزارت آموزش وپرورش و مسئولیت بخش دانشگاهی با وزارت علوم, تکنولوژی و توسعه می باشد. از طرفی برای آموزشهای قبل از دانشگاه بدون احتساب دوره یکساله پیش دانشگاهی 12 سال پیش بینی شده است. محتوای آموزشها توسط مدارس تایین می گردد و در نهایت با معلمان و دانش آموزان تنظیم می شود.

 

مهد کودک

کودکستانها از 2 سالگی تا پایان 5 سالگی کودکان را تحت آموزش قرار می دهند. این آموزشها در بخش خصوصی و در ازای دریافت شهریه انجام می شود. معلمان این دوره و دوره پیش دبستانی در کالجهای تربیت معلم بمدت 5/3 سال آموزش می بینند و پس از دریافت مدرک کارشناسی آموزش اجتماعی در مراکز مربوطه استخدام می شوند.

 

پیش دبستانی

این دوره از آموزش از ابتدای سن 6 سال تا پایان آن در نظر گرفته شده است که مسئولیت نظارت و اجرای آن با وزارت آموزش و پرورش است. این بخش از آموزش اجباری نیست و بصورت اختیاری و در ازای دریافت شهریه به کودکان ارایه می شود.

 

دوره اول

دوره ابتدایی در دانمارک 9 سال بطول می انجامد و از ابتدای 7 سالگی تا پایان 15 سالگی ادامه دارد. این دوره ترکیبی از دو دوره ابتدایی و متوسطه مقدماتی است که در سایر نظام های آموزشی مشاهده می شود. البته در صورت تمایل ، دانش آموزان می توانند یکسال دیگر (سال دهم) را هم بصورت اختیاری آموزش ببینند. مدارسی که دوره 9 ساله را ارایه می نمایند FOLKESKOLE ، مدارسی که سالهای 8 تا 10 را ارایه می نمایند    FRISKOLER و مدارسی که بصورت پیوسته کل 10 سال آموزش را ارایه می نمایند EFTERSKOLER نامیده میشوند. در پایان این دوره گواهی 9 ساله یا 10 ساله آموزش با عنوان FOLKESKOLENS AFGANGSPRøVE در اختیار دانش فارغ التحصیلان قرار می گیرد. معلمان این دوره در کالجهای تربیت معلم بمدت 4 سال آموزش می بینند و پس از دریافت مدرک کارشناسی آموزش در مدارس مشغول بکار می شوند.

 

دوره دوم

دوره متوسطه تکمیلی یا UPPER SECONDARY EDUCATION از ابتدای 16 سالگی تا پایان 18 سالگی مدت سه سال بطول می انجامد. در دوره نظری مدارسی با عناوین GYMNASIUM, STUDENTERKURSUS, HF-KURSUS به دانش آموزان خدمات آموزشی ارایه می نمایند. همجنین مدارس با عنوان VOKSENUDDANNEL SESCENTER به بزرگسالان ارایه خدمات می نمایند. در این دوره دانش آموزان پس از گذراندن 2 سال آموزش در آزمون FORBEREDELSEKSAMEN-HF شرکت نموده و پس از کسب نمره قبولی گواهی مقدماتی دانشگاه, و پس از 3 سال آموزش در آزمون STUDENTEREKSAMEN شرکت نموده و پس از کسب نمره قبولی گواهی ترک مدارس متوسطه تکمیلی دریافت می نمایند.